وقتي وبلاگ به عنوان ابزار كمك آموزشي به خدمت گرفته مي شود

در اين يادداشت مي خواهيم درباره يك تجربه جديد و عملي درباره كاركرد وبلاگ به عنوان يك ابزار كمك آموزشي در دانشگاه ها در ايران توضيح دهيم.
پيشتر در دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات، نگارنده به كمك دكتر محمد سلطاني فر رئيس گروه ارتباطات اين دانشگاه در كلاس هاي ارتباطات مقطع كارشناسي ارشد چند وبلاگ گروهي راه اندازي كرده بود كه هنوز هم فعال است. اما اين تجربه جديد كاملا متفاوت مي باشد.
اساس طرح اين بود كه براي اولين بار تحقيق عملي دانشجويان فقط روي وبلاگ كلاس كه در آدرس www.kareamali.blogfa.com راه اندازي شده بود، پذيرفته شود. يعني دانشجويان مجبور بودند به جاي ارائه پرينت تحقيق، آن را روي وبلاگ گروهي كلاس منتشر كنند. ضمن اين كه تمام بحث هاي كلاس روي وبلاگ نيز منعكس مي شد، ارتباط بين استاد و دانشجويان از طريق وبلاگ مذكور برقرار شد و اين ارتباط در تمام طول ترم و حتي پس از آن ادامه يافت.
اين تجربه از چند زاويه قابل بررسي است:
١ - وبلاگ كاملا قابليت به كارگيري به عنوان يك ابزار كمك آموزشي در تمام دانشگاه ها را دارد. با استفاده از امكان وبلاگ نويسي گروهي مي توان به هر يك از دانشجويان سطح دسترسي خاص داد تا بتوانند با نام خود وارد وبلاگ شوند و مطلب بنويسند بدون اين كه ديگران بتوانند خللي در نوشته آنان ايجاد كنند. در اين تجربه در ترم گذشته به همه دانشجويان كلمه عبور ادمين داده شد و هيچ مشكلي هم رخ نداد.
٢ - به كارگيري و راه اندازي اين ابزار آموزشي هيچ هزينه اي براي دانشگاه ندارد.
٣ - امكان ارتباط دائمي بين استاد و دانشجو درتمام مدت ترم فراهم است.
٤ - امكان تقلب، كپي برداري و موارد مشابه در تحقيقات به شدت پايين مي آيد چرا كه به جاي استاد، اين بار تمام دانشجويان ناظر تحقيقات دوستانشان خواهند بود.
٥ - اين روش براي استاد بسيار وقت گير و انرژي بر است. او به جاي مطالعه متن آماده و تحويل شده دانشجو، بايد مرتب به وبلاگ كلاس مراجعه كند و پاسخ سوالات دانشجويان را بدهد يا تحقيقات رادانلود و دسته بندي كند.
٦ - دانشجويان مجبورمي شوند حتي براي يك بار هم كه شده با اينترنت كار كنند و نحوه انتشار مطلب در يك وبلاگ را فرابگيرند.
٧ - وبلاگ كلاسي قوه تخيل، ابتكار، خلاقيت و جستجوگري را در دانشجويان تقويت كرد و باعث ايجاد نوعي رقابت سالم و مثبت در بين دانشجويان شد.
٩ - وبلاگ درسي باعث شد تا دانشجويان به فكر استفاده بيشتر از منابع علمي اينترنت بيفتند.
١٠ - وبلاگ كلاسي به سرعت دانشجويان مستعد و ممتاز را از ديگران تفكيك و توانمندي هاي آنان را براي استاد متمايز كرد.
١١ - وبلاگ درسي تبديل به يك فضاي بحث و گفتگوي علمي و عملي شد. دانشجويان به يكديگر كمك مي كردند، از هم سوال مي كردند، پاسخ مي گرفتند، راهنمايي مي خواستند و استاد هم ناظر اين گفتگوها بود.
١٢ - وبلاگ درسي مي تواند در سطح پيشرفته تر بخشي از وب سايت دانشگاه باشد. اين ابتكار مي تواند وب سايت هاي دانشگاهي را از حالت رخوتي كه گرفتار آن است، رهايي بخشد. در واقع وب سايت هاي دانشگاهي مي تواند بخشي از فضاي خود را در اختيار وبلاگ هاي درسي بگذارد. البته بگذريم از اين كه بسياري از دانشگاه هاي ما اصلا وب سايت ندارند!
١٣ - وبلاگ درسي مي تواند در سطح وسيع تر تبديل به وبلاگ رشته اي در هر دانشگاه شود. در اين صورت هرگروه تخصصي در هر دانشگاه يك وبلاگ گروهي خواهد داشت كه مي تواند محلي براي تبادل اطلاعات آموزشي و علمي و دانشگاهي باشد.
١٤ - فكرش را بكنيد تمام پايان نامه هاي دانشجويي تمام دانشگاه هاي ايران روي وبلاگ هاي گروهي رشته هاي دانشگاهي يا وب سايت دانشگاه ها منتشر شود، در اين صورت چه اتفاقي خواهد افتاد پاسخ روشن است ميزان كپي برداري از منابع ديگر كاهش خواهد يافت چون رساله ها در معرض ديد و قضاوت همگاني قرار مي گيرد. لذا به نظر مي رسد در صورت اجباري شدن انتشار پايان نامه ها روي اينترنت و وب سايت هر دانشگاه، هم به گسترش مرزهاي دانش در كشور كمك خواهد شد و هم امكان نظارت بيشتر بر آنها فراهم مي شود. طبيعي است كه از محتواي پايان نامه هايي كه در كنج كتابخانه هاي دانشگاه ها خاك مي خورد، هيچ كس مطلع نخواهد شد.
١٥ - وبلاگ درسي در اين تجربه توانست نقش يك منبع و گنجينه غني اطلاعاتي و يك بانك مقالات قدرتمند را براي دانشجويان اين رشته ايفا كند.
١٦ - وبلاگ درسي توانست جنب و جوش خاصي در محيط دانشگاه ايجاد كند
حمید رضا ضیایی پرور