نقدی بر کتاب:تاریخ عینک و عینک سازی در ایران و جهان

داشتن یک پیشینه تاریخی مستند برای هر حرفه ای یک مزیت محسوب میشود وبدین سبب است که شاغلین حرف و مشاغل مختلف تلاش می کنند تا با تحقیق و تفحص در لابلای متون تاریخی و موزه های باستانی به یک سیر تاریخی معین برای حرفه خودشان دست یابند و از این طریق بر ارزش و اعتبار کارشان بیفزایند.سه حرفه چشم پزشکی اپتومتری عینک سازی که گذشته تاریخی انان تا حد زیادی با هم امیخته است نیز در این میان بیکار ننشسته اند وهر از چند گاهی مورخانی از هر سه رشته اقدام به بررسی متون تاریخی نموده اند وپیشینه تاریخی برای خودشان دست و پا کرده اند.در این میان تاریخچه اپتومتری و عینک سازی شباهت بیشتری به یکدیگر دارند وتنها در سده اخیر است که با روی اوردن عده ای از عینک سازان به کار معاینه واصلاح عیوب انکساری مسیر عینک سازی سنتی و اپتومتری از یکدیگر جدا میشوند.در حالیکه بسیاری از وجوه مشترک خود را حفظ می کنند و اپتومتریستها همچنان در کنار معاینه و اصلاح خطاهای انکساری به کار ساخت و ارائه عینک نیز می پردازند وشکل جدیدی از عینک سازی مدرن را ارائه می نمایند.در حالیکه عینک سازی سنتی همچنان به صورت کج دارومریز به مسیر خود ادامه می دهد.تا به امروز که تقابل این دو بخش از حرفه عینک سازی هنوز هم ادامه دارد.اخیرا کتابی در ایران منتشر شده است با عنوان تاریخ عینک و عینک سازی در ایران و جهان تا لیف جعفر انصاری نکو و هانیه ناجی اصفهانی که در واقع تلاشی است از جانب اتحادیه صنف عینک سازان تهران در جهت کسب وجهه و اعتبار برای صنف عینک ساز تهران وشاید هم ایران که بنظر می رسد با توقف اعطای مجوز به عینک سازان تجربی سالهای واپسین عمر خود را می گذرانند

در فصل اول این کتاب تاریخ پیدایش عدسیها از پیش از میلاد مسیح تا ابتدای قرن نوزدهم ودر فصل دوم تاریخ اختراع عینک و سیر تکامل آن از آغاز تا قرن نوزدهم بررسی می شود. عینک در قرن بیستم موضوع فصل سوم این کتاب است. درفصل چهارم انواع عینک در گذر زمان ودر فصل پنجم پیدایش دسته عینک وسیر تحول آن مورد بررسی قرار گرفته است.فصل ششم تا هشتم به تاریخچه عینک در چین ژاپن وامریکا اختصاص دارد .مهمترین بخش کتاب فصل نهم است که به تاریخچه عینک در ایران می پردازد.چگونگی ورود اولین عینک ها به ایران تاریخ معاصر عینک و عینک سازی در ایران تاسیس اولین عینک فروشی ها در تهران تاسیس اولین عینک سازی در تهران در سال 1316ه.ش تشکیل اولین اتحادیه صنف عینک سازان و فروشندگان عینک و تاسیس اولین شرکت تعاونی عینک سازان ایران از زیر عنوان های دیگر فصل نهم است.فصل دهم به عینک های ایمنی و فصل یازدهم به تاریخچه عینک های آفتابی می پردازد .درفصل نهایی (دوازدهم) نیز تاریخچه جلد عینک و سیر تحول ان بررسی می شود.در زیرعنوان تشکیل اولیه اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان عینک تهران :قبل از شکل گیری اتحادیه اولین عینک سازی حدود سالهای 1295-1290ه.ش تاسیس گردید.تا سال 1340 شمسی تعداد عینک سازیهای تهران به حدود 25 موسسه افزایش یافت.لازم به ذکر است که تا قبل از 1340 ه.ش و تشکیل اتحادیه برای دایر نمودن موسسه عینک سازی هیچ گونه آزمون فنی از طرف ارگانی که دال بر صلاحیت انها باشد وجود نداشت وصرفا این حرفه به روش استاد و شاگردی فرا گرفته می شدوفقط با داشتن جواز شهرداری در نقاط مختلف تهران فعالیت می کردند.در سال 1340 شمسی به دستور شورای عالی اصناف و با حضور نماینده شهرداری و وزارت کشور به منظور تشکیل اتحادیه عینک سازان برای اولین بار انتخابات برگزار گردید.و در این انتخابات اقای سید علی هراتی به عنوان رئیس هیئت مدیره اتحادیه برگزیده شدند.پس از تشکیل اتحادیه عینک سازان صدور جواز کسب از طرف شهرداری منوط به استعلام مجوز از طرف اتحادیه گردید.از شرایط دریافت مجوز تاسیس عینک سازی در ان زمان (7-1340) شمسی علاوه بر دارا بودن حداقل ده سال سابقه کار تائید شده قبولی در آزمون علمی-عملی که توسط اساتید هیئت مدیره مثل حاج عباس طلیایی و مرحوم حاج ناصر یاوریانفر برگزار می شد نیز الزامی بود.در سال 1347 ه.ش وزارت بهداری وقت با همکاری اتحادیه عینک سازان تهران جهت صدور پروانه عینک فروشی طبی اقدام به برگزاری آزمون علمی و عملی کرد.در واقع افرادیکه از طرف اتحادیه (از نظر فنی و سابقه کار )تائید و معرفی میگردیدند و توسط چشم پزشکانی همچون دکتر حسن علوی ، دکتر لشکری، دکتر افروغ، دکتر شهیدی ، دکتر آجودانی، دکتر باستان….به نمایندگی از طرف وزارت بهداری مورد آزمون علمی قرار می گرفتند که در صورت موفقیت در آزمون صاحب پروانه عینک فروشی طبی از طرف وزارت بهداری می شدند.در سال 1351 شمسی پس از تشکیل اتاق اصناف پایتخت پروانه اشتغال پیشه یا حرفه پس از تائید اتحادیه و قبوتی در آزمون وزارت بهداری توسط این ارگان صادر می گردید.پس از اقای سید علی هراتی اقای مرحوم ناصر یاوریانفر اقای اکبر طلیایی اقای سید محمد صادق خویی و از سال 1379 اقای علیرضا یاوریانفر عهده دار این مسئولیت می باشند.
بدین ترتیب از دیدگاه نویسنده تمام تاریخ معاصر عینک سازی ایران در اتحادیه صنف عینک ساز تهران خلاصه می شود و علیرغم اینکه نویسندگان تاریخ را تا به 1379 وپس از ان نیز امتداد می دهند ولی هیچ اشاره ای به ظهور و پیدایش اپتومتریستها در تاریخ عینک سازی ایران نمی کند و چشم خود را بر روی این واقعیت موجود می بندند. در انتهای فصل نهم نویسندگان به تقدیر و تشکر از مسئولین و کارمندان اتحادیه صنف عینک ساز و هم چنین هیئت مدیره مدیران عامل بازرسین و اعضای شرکت تعاونی عینک سازان که به نوعی در هموار کردن را ه صنعت عینک سازی کشور تلاش کرده اندمی پردازندو از این افراد نام می برند.به هر حال همان طور که قبلا گفته شدنویسندگان این کتاب تلاش کردهاند تا باواکاوی تاریخچه عینک و عینک سازی در جهان وایران و امتداد آن تا تاریخ معاصر وزمان حال به کسب اعتبار و منزلت برای پیشه ای بپردازند که سالهای واپسین عمرخود را سپری می کند.حرفه ای که در شکل سنتی آن دیگر هیچ جایگاهی نمی توان برای آن در نظر داشت.چرا که با گسترش دانشگاه ها و موسسا ت اپتومتری به تدریج مراکز مدرن اپتومتری و عینک سازی جایگزین عینک سازی های قدیمی و سنتی می شوندو عینک سازی سنتی بدون حضور کارشناس اپتومتری دیگر جایگاهی نخواهد داشت.چاپ اول کتاب تاریخ عینک و عینک سازی در ایران وجهان در شمارگان 3000 عدد و توسط انتشارات کاوش قلم به قیمت 160000ریال منتشر شده است.خواندن این کتاب را به همه اپتومتریست ها توصیه می کنم و امیدوارم که از میان اپتومتریست های کشورمان نیز افرادی پیدا شوند که به کاوش در کتب واسناد تاریخی بپردازند وتاریخچه اپتومتری ایران و جهان را به صورت مکتوب به جامعه عرضه نمایند .در آن صورت است که با اطمینان می توانیم از جایگاه امروز اپتومتری در کشورمان دفاع کنیم وبر حق بودن ادعای خودمان را اثبات نماییم