ایرج برخوردار مدرس برنامهسازی رادیو، کارشناس موسیقی و کارشناس ارشد مدیریت فرهنگی است. وی در سال 1351 کارش را در سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران آغازکرد. پس از اخذ لیسانس موسیقی از دانشگاه تهران و طی دوره تخصصی تهیه کنندگی، فعالیت خود را بهعنوان تهیه کننده و برنامهساز در رادیو آغازکرد. برخوردار در دوران تهیه کنندگی عهدهدار تهیه برنامههای مختلفی بوده و مسئولیت گروههای کودک، صبحگاهی و گروه برنامههای موسیقی را بر عهده داشته است. او در این گفتار، ویژگیهای پادکست را شرح میدهد.
اوایل قرن بیست و یکم و اواخر قرن بیستم، اینترنت به یک وسیلة انتشار چند رسانهای تبدیل شد. یعنی علاوه بر نوشته و متن، صدا و تصویر هم به این مجموعه اضافه شد و امکان دسترسی به اطلاعات از سه جهت بیشتر، مفصلتر و راحتتر شد. یکی از این ابزارها صوت است که به راحتی میتوان به کمک آن اطلاعات را به دیگران منتقل کرد. قالبی که برای این منظور انتخاب شده «پادکست»نامیده میشود که یک نوع رادیوی بسیار خصوصی و شخصی است.
در واقع میتوان گفت پادکست وسیلة تولید برنامههای رادیویی است با محتوای صوتی، که در شکل فراگیری در اینترنت جلوه میکند. پادکست وسیلة شنیداری مناسبی است که این امکان را به وجود میآورد تا هر چه را بخواهیم در هر زمان و مکان و با هر وسیلهای بشنویم. وقتی که در ساعت خاصی یک برنامه از رادیو پخش میشود، اگر شما به آن علاقهمند باشید، به طور عادی باید در همان زمان حضور داشته باشیدتابتوانیدبرنامه رابشنوید، اما پادکست این امکان را فراهم میکند تا در زمانهایی که شما نیستید و برنامه مورد علاقهتان پخش میشود، بتوانید آن را بشنوید. به عبارت دیگر پادکست به شما امکان میدهد در زمان دیگری به برنامه مورد علاقه خود دسترسی پیدا کنید. برای استفاده از پادکست ابتدا باید نرمافزارهای پادکست به وسیلة اینترنت دانلود شوند. شما میتوانید نسخههای به روز شده پادکست را انتخاب و بررسی کنید و آن وقت نرمافزارها به طور خودکار فایلهای مورد نظر شما را دانلود میکنند.
تولید پادکست بسیار ساده است و تجهیزات پیچیده و عجیب و غریبی هم لازم ندارد. شما اگر بخواهید پادکست برای خودتان راه بیندازید به یک کامپیوتر، دستگاه صوتی، میکروفون بسیار ساده و معمولی ، یک خط اینترنت و یک وبسایت و کمی هزینه نیاز دارید.
به این ترتیب شما صاحب یک پادکست تولیدکننده و پخشکننده برنامههای رادیویی مربوط به خودتان هستید.
پادکست به دلیل امکان انتقال سریع پیام، از ذهن برنامهساز به مخاطب، از بقیة رسانهها سرعت خیلی زیادتری دارد و پیامهای بیشتری را میتواند به شنونده و مخاطب منتقل کند. پادکست ابزاری است برای راه یافتن به دنیای رسانههای کوچک مثل موبایل، وبلاگ و شبیه اینها. درعین حال پادکست امکان تولید و بیان خصوصی را در امر رسانه میتواند خیلی خوب فراهم کند. از پادکست میتوان در زمینههای اقتصادی ـ مسائل بازرگانی، کنفرانسهای علمی، دسترسی به خبرها و آگاهی از تحولات مختلف و گوناگون استفاده کرد. پادکست به مردم دنیای ما این امکان را میدهد که ایدهها و اندیشههای خود را به گوش هم برسانند.
از شرایط و ویژگیهای یک پادکست خوب و کارا مثل همة برنامههای رادیویی و تلویزیونی میتوان به مواردی مانند صدای با کیفیت ، مطالب ارزشمند با اطلاعات مختصر و مفید، دقت در بیان، نوآوری و بیان صمیمی و مسائلی نظیر این اشاره کرد.
از دیگر ویژگیهای پادکست این است که مطالب به وسیلة کاربر انتخاب میشود و او مجبور نیست بخشهایی را که به آن علاقهای ندارد تحمل کند. فقط آن بخشی را خواهد شنید و به اصطلاح دانلود میکند که مورد نیازش است. این در حالی است که در برنامههای رادیویی برای شنیدن یک مطلب خوب از یک برنامه مجبورید همة برنامه را بشنوید.
ممکن است چنین تصور شود که رادیو و پادکست رقبای یکدیگرند، در حالیکه این دو نه تنها رقیب هم نیستند بلکه میتوانند همزیستی مسالمتآمیز با هم داشته باشند و رادیو آن بخش از شنوندههایی را که ممکن است به دلیل از دست دادن مطالب مورد نظرشان مخاطب رادیو نباشند را دوباره با کمک پادکست به دست می آورد.
از جمله مهمترین مزایای پادکست ارزان، سادگی و در دسترس بودن است. البته از محدودیتهای پادکست هم میتوان به زیرساختهای فنی، پهنای زیاد باند، استمرار در تولید و گرانی هزینه، تأمین زیرساخت اشاره کرد.
گروهی عقیده دارند پادکست باید تشکیلاتی منظم داشته باشد تا بتواند در آینده درآمدزایی کند و کسی مجبور نباشد برای تولید پادکست هزینه های زیادی کند. امروزه علاوه بر مردم عادی، روزنامهها و نشریاتی که خبرها را گردآوری میکنند هم از پادکست استفاده میکنند.
امروزه پادکست با انواع فرمتهای صوتی به کار میرود، وسایل صوتی و دیجیتالی قابل حمل، هر نوع mp3 ـ پلیر یا لبتاپها میتوانند از پادکست استفاده کنند. پادکست مخاطبین عمومی و کثیر را به مخاطبین برگزیده و انتخابی تبدیل میکند. در واقع با کمک پادکست شما یک سری اطلاعات خاص را برای مخاطبان خاصی که به دنبال چنین مطالبی هستند میتوانید فراهم کنید.
