توپوگرافی قرنيه

ظرف ده سال گذشته توپوگرافی قرنيه از يک وسيله گران قيمت و پيچيده که تنها برای تحقيقات بالينی و در موسسات بزرگ مورد استفاده قرار می گرفت به ابزاری دقيق مبدل گشته که بسياری از اپتومتريست ها اکنون روزانه آن را بکار می برند توام با پيشرفت هايی که در تکنولوژی کامپيوترها وتوسعه نرم افزاری آن روی داده است توپوگراف ها کوچکتر، ارزانتر و دقيقتر شده اند در اين مطلب مکانيک توپوگراف ها ،روشهای تفسير اطلاعات وانديکاسيون های انجام توپوگرافی قرنيه را مورد بررسی می دهيم
مکانيک توپوگراف ها: توپوگرافی قرنيه که به عنوان ويديوکراتوگرافی يا نقشه برداری قرنيه نيز شناخته می شود يک پيشرفت مهم در اندازه گيری انحناء قرنيه محسوب می گردداکثر توپوگراف ها چيزی حدود 8000 تا 10000 نقطه بر روی تمام سطح قرنيه را مورد ارزيابی قرار می دهند در حاليکه کراتومتر تنها چهار نقطه را در محدوده ای به وسعت 4-3 ميليمتراز سطح قرنيه اندازه گيری می کند کوچکی اندازه اين ناحيه می تواند منجر به بروز اشتباهاتی در تعيين دقيق ميزان انحناء قرنيه گردد

توپوگرافی يک ارزيابی کمی وکيفی از انحناء قرنيه را فراهم می نمايددر توپوگرافی از يک سری دايره های هم مرکز استفاده می شود که يک تصوير مجازی را بر روی قرنيه تشکيل می دهند دستگاه اين تصوير را با اندازه تارگت آن مقايسه می کند وسپس کامپيوتر بر اين اساس انحناء قرنيه را محاسبه می کند توپو گرافی کامپيوتری می تواند نمودارهای گرافيکی متعددی ايجاد نمايد دو نقشه رايجی که معمولا مورد استفاده قرار می گيرند عبارتند :
1- نقشه محوری (Axial map ) که همچنين نقشه قدرت يا نقشه ساژيتال نيز ناميده می شود اين ساده ترين نوع نمايش توپوگرافی است در اين نقشه تغييرات انحناء قرنيه بصورت برجستگيهايی نشان داده می شوند و از رنگها برای نشان دادن مقادير ديوپتريک استفاده می شودرنگهای گرم مانند قرمز ونارنجی برای نشان دادن نواحی Steep تر ورنگهای سرد مانند آبی وسبز نواحی Flat تر را نشان می دهند
2- نقشه تانژانتی( Tangential ):که همچنين نقشه واقعی ، موضعی يا فوری نيز ناميده می شود قرنيه را بصورت يک نقشه توپوگرافی نشان میدهد واز رنگها برای نشان دادن تغييرات در قدرت ديوپتريک استفاده می کند اما استراتژی تانژانتی وانجام محاسبات آن بر اساس نوع خاصی از رياضيات باعث می شود تا بتواند انحناءنواحی محيطی قرنيه را بگونه ای صحيح تر تعيين نمايددر اين روش فرض براين است که چشم اسفريک نيست واز آنهمه فرضيات متعددی که در نقشه محوری در باره شکل قرنيه مورد استفاده قرار می گرفت خبری نيست در حقيقت اين نقشه انحناء واقعی تری از قرنيه را نسبت به نقشه محوری نشان می دهد در نقشه تانزانتی تغييرات ناگهانی قدرت راحت تر از نقشه محوری تشخيص داده می شوند
در مقايسه با نقشه محوری ،نقشه تانزانتی الگوهای کوچکتر توام با جزئيات بيشتری را ارائه می کنندکه بيشتر در نواحی مرکزی قرار دارند نقشه های تانژانتی همچنين مشاهده بهتر محل دقيق ضايعات قرنيه را امکانپذير می سازداين روش در پيگيری روندهای پس از جراحی يا چشمهای پاتولوزيک بسيار مفيد می باشد
دو نوع نقشه توپو گرافی ديگر نيز وجود دارد که گاهی وقتها مورد استفاده قرار می گيرد :
نقشه برجستگيها( Elevation map ): در اين روش از يک نوع آلگوريتم ديگر برای دادن اطلاعات بيشتر در باره قرنيه استفاده می شود يک نقشه برجستگی ارتفاع اندازه گيری شده را از محلی که انحناء شروع به تغيير می کند و يا از يک سطح مرجع که خود کامپيوتر ايجاد می کند نشان می دهد رنگهای گرم نقاطی را نشان می دهد که از سطح مرجع بالاترند رنگهای سرد نقاط پايين تر ازمرجع را نشان می دهد

نقشه انکساری ( Refractive map):در اين نقشه از قدرت ديوپتريک اندازه گيری شده و قانون اسنل برای بيان قدرت انکساری واقعی قرنيه استفاده می شود در نقشه های انکساری خطاهای اسفريک وانحناء های آسفريک قرنيه جبران شده اند بخش مرکزی نقشه انکساری بسيار مهم است اين ناحيه بر روی مردمک قرار دارد بنابراين انحرافات در اين ناحيه بطور غير قابل اجتنابی برروی عملکرد بينايی اثر می گذارند از نقشه های انکساری برای ارزيابی عملکرد بينايی در بيماران پس از جراحی انکساری استفاده می شود اين نقشه جزاير مرکزی را در بيمارانی که تحت اعمال PRK يا LASIK قرار گرفته اند نشان می دهد
مقياس بندي از بخشهاي مهم ديگر توپوگرافي قرنيه است در بيشتر توپوگرافها استفاده كننده مي تواند از اندازه خودكار يا مقياس نرمال (مقياس نسبي )استفاده نمايد اين استراتژي قرنيه را براساس دامنه انحناء واقعي آن به فواصل ديوپتريك تقسيم مي نمايد (معمولا يك دامنه 6.00 ديوپتري)
توجه داشته باشيد كه در هنگام استفاده از مقياس طبيعي رنگها ي واقعي ويژه يك ارزش ديوپتريك خاص نيستندوبيشتر نسبت به چشم آن بيمار خاص تعيين مي گردند
در مقابل مقياس مطلق يا مقياس استاندارد براي هر ارزش ديوپتريك يك رنگ خاص را تعيين ميكند واطلاعات را طوري فشرده مي كند تا در آن دامنه قرار بگيرند
اين استراتژي اين امكان را به شما مي دهد كه مستقيما تصاوير دو چشم مختلف يا حتي تغييرات قابل ملاحظه انحناء در يك چشم(مانند وضعيتي كه پيش وبعد از جراحي انكساري روي ميدهد)را بايكديگر مقايسه نماييد
اشكال استفاده از مقياس استاندارد اين است كه دامنه ديوپتريك آن به ميزان زيادي گسترده است بطوريكه ممكن است در هنگام مقايسه چشم ها با انحناء هاي بسيار متفاوت بعضي نامنظمي هاي مهم بگونه اي مبهم باقي بماند از نظر باليني احتمالا بهتر است كه از نقشه هاي طبيعي (نسبي)براي ارزيابي يك چشم خاص واز نقشه هاي استاندارد در هنگام مقا يسه دو چشم مختلف در دو فاصله زماني متفاوت استفاده نمود
انديكاسيون باليني:توپوگرافي در بسياري از بيماريها كاربرد داردمانند كراتوكونوس ويا دژنرسانس مارژينال Pllucid كه ممكن است Steep شدن قرنيه حتي قبل از پديدار شدن علائم بيوميكروسكوپيك مشخص گردددر كراتوكونوس نقشه هاي رنگي اطلاعات مربوط به محل،اندازه وانحناءراس مخروط را فراهم ميكندو مي تواند در پيگيري پيشرفت بيماري مفيد واقع شود
توپوگرافي همچنين در ارزيابي بيماران قبل وبعد از جراحي هايي مانند كراتوپلاستي Penetrating و كراتوتومي راديال RK ويا LASIK مفيد وافع شو قبل از جراحي نقشه هاي قرنيه مي تواند موانع بالقوه مانند اسكار يا آستيگماتيسم نامنظم را مشخص نمايد وبعد از عمل نيز توپوگرافي مي تواند به پيگيري مراحل التيام كمك نمايد و در فيت لنز هاي تماسي مفيد واقع گردد
بالاخره توپوگرافي قرنيه مي تواند در مواردي كه وضعيت انكساري غير معمول و يا پيچيده اي وجود دارد مانند بيماران داراي آستيگماتيسم قرنيه اي بالا كه رتينوسكوپي ،اتورفراكتومتري و يا حتي كراتومتري استاندارد در آنها مشكل مي باشد مفيد واقع گردد
عملي ترين استفاده از توپوگرافي قرنيه در كار كلينيك استفاده از آن براي فيت لنزهاي RGP مي باشد توپو گرافي قرنيه همچنين براي ارزيابي ساليانه تغييراتي كه در اثر استفاده از لنزهاي تماسي نرم ممكن است ايجاد شود بكار برده ميشود همچنين در مواردي كه از لنزهاي تماسي بمنظور تغيير شكل قرنيه CRT استفاده مي شود انجام آن ضرورت تام دارد

بيشتر توپوگراف ها ي قرنيه نرم افزاري دارند كه امكان طراحي لنزتماسي بر اساس توپوگرافي را فراهم مي آورد آنها ماده لنز ،اندازه وطرح مناسب را توصيه مي كنند و حتي الگوي فلورسئيني مورد نظر را نيز بازسازي مي كنند شما مي توانيد اندازه ،قطر،انحناء پايه و طرح لبه را تغيير دهيدو اثر آنرا بر روي الگوي باز سازي شده مشاهده نماييد حتي برنامه هايي براي بيماران آستيگماتيسم بالا طراحي شده اين نرم افزار مي تواند روند فيت لنزهاي تماسي را به ميزان زيادي ساده نمايد ودر وقت صرفه جويي نمايد و رضايت بيماران را افزايش دهد
در موارد زير در صورت نياز به فيت لنز تماسي توپوگرافي قرنيه الزامي است
-Post-penetrating Keratoplasty
كه منجر به آستيگماتيسم قرنيه اي بالا يا نامنظم مي گردد
-Post-RK-LASIK
كه در آن قسمت مركزي قرنيه نسبت به محيط ان تر Flat مي شود و مي تواند بطور بالقوه منجر به خطاي انكساري باقيمانده و آستيگماتيسم گردد
-Advanced keratoconus
كه درآن لازم است انحناء هاي مركزي و محيطي لنز با مخروط بيرون زده انطباق پيدا نمايد
و بر ميزان موفقيت شما بيفزايد

اطلاعاتي كه توپوگرافي قرنيه فراهم مي كند مي تواند به ميزان زيادي توانايي شما براي فيت لنزهاي تماسي پيچيده راتقويت نمايد
در گذشته قيمت بالاي اين دستگاه مانعي بر سرراه همگاني شدن آن بود ولي امروزه قيمت آن به ميزان قابل ملاحظه اي كاهش پيدا نموده و به نحو غير قابل انكاري بخشي از استاندارد مراقبتي در حرفه اپتومتري گشته است