كاتاراكت( آب مرواريد)چيست؟

كاتاراكت يا آب مرواريد عبارتست از كدورت عدسي چشم. عدسي يك صفحه گرد شفاف است كه داخل كره چشم پشت مردمك قرار
دارد.عدسي امواج نوراني را روي شبكيه متمركز مي كند تا تصوير شفافي بوجود آورد كه اين تصوير بوسيله عصب بينايي به مغز انتقال داده مي شود. زمانيكه كاتاراكت بروز مي كند، عدسي شفافيت خود را ازدست مي دهد . عدسي كدر از ورود اشعه¬هاي نوراني به چشم ممانعت نموده وعملكرد بينايي را مختل مي كند. كاتاراكت بر خلاف آنچه كه بطور رايج از آن دچار ترس مي شوند، تومور يا رشد بافت روي چشم نيست. كاتاراكت در اثر تغييرات فيزيكي در محتويات عدسي بوجود مي آيد. اين تغييرات منجر به كدر شدن عدسي مي گردد. نشانه ها : نشانه اصلي تاري ديد است اما برحسب اندازه و محل كاتاراكت ، ديد ممكنست تغييري نكند. اگر كدورت در حاشيه كناري عدسي باشد، ديد ممكنست تحت تاثير قرار نگيرد. اما اگر كدورت در نزديك مركز عدسي رخ دهد اختلال ديد ايجاد خواهد شد. ساير نشانه¬هاي ممكنست شامل ديدن تصاوير چندگانه،متعدد باشد كه به نظر مي رسد يك تصوير ديگري را پوشانده است. احساس نياز براي تغييرمكرر شماره عينك نيز از اختلالات ديگر مي¬باشد. بيمار ممكنست همچنين دريابد كه براي مطالعه كتابش را بايد نزديك تر بياوريد. اين معمولا" در اثر افزايش غلظت (دانسيته) محتويات هسته عدسي مي باشد. انواع كاتاراكت كاتاراكت سنيل: اين نوع كاتاراكت شايع ترين فرم بوده و معمولا" سالخوردگان را در دهه ششم و هفتم مبتلا مي¬سازد. فرآيند طبيعي سالخوردگي ممكنست منجر به سفت شدن يا كدر شدن عدسي شود. كاتاراكت ديابتي: بيماران مبتلا به ديابت شيرين( بيماري قند) در معرض ابتلا به كاتاراكت هستند.اما اين نوع ميتواند بطور موفقيت آميزي درمان شود وديد بيمار معمولا" حفظ ميشود. كاتاراكت تروماتيك( ضربه اي): يك جراحت چشمي ممكنست به عدسي آسيب رسانده و منجر به كاتاراكت تروماتيك شود. كاتاراكت مادرزادي : اين كاتاراكت در موقع تولد وجود دارد. اين حالت معمولا" ناشي از عفونتي است كه مادر باردار و بچه متولد نشده را مبتلا كرده است.ابتلاء مادر به بيماري سرخچه در دوران بارداري ازمهمترين علل اين نوع كاتاراكت مي باشد . كاتاراكت ثانويه: اين نوع كاتاراكتي است كه ناشي از ساير بيماريهاي چشمي مي باشد. درمان : عمل جراحي معمولا" تا زمانيكه ديد بيمار رضايت بخش باشد انجام نمي گيرد. اما ديد ممكنست با گذشت زمان بدتر شده و لذا بايستي زمانيكه ديد ضعيف، فعاليتهاي زندگي روزمره رامختل نمايد، عمل جراحي انجام شود. جراحي كاتاراكت و خارج كردن عدسي كدرتنها روش موثر براي درمان مي¬باشد. اين عمل معمولا" بسيار موفقيت آميز ميباشد و بيش از90% بيماران ديد فوق العاده¬اي بدست مي آورند. اين عمل امروزه با پيشرفتهاي اخير نظير كيفيت بهتر بخيه زدن زخم، روشهاي موثر پيشگيري از عفونت و تحرك زود رس امكان پذير است. ميكروسكوپ جراحي نيز اين امكان را فراهم مي¬كند كه با كمترين آسيب عمل صحيح و دقيق جراحي انجام گيرد. فيكوامولسيفيكاسيون تكنيك ديگري براي خارج كردن كاتاراكت است كه اجازه ميدهد خارج كردن كاتاراكت از راه يك برش كوچك تر عملي شود. در اين روش با عدم نياز به بخيه هاي جراحي ، امكان بهبود سريعتر فراهم مي گردد. روشهاي اصلاح ديد بعد از عمل با خارج كردن عدسي ، يك عدسي مصنوعي مورد نياز است تا عمل تمركز شعاعهاي نوراني روي شبكيه ممكن شود. اين كار با استفاده از روشهاي زير ممكن است: 1-كاشت عدسي هاي داخل چشمي اين صفحات گرد پلاستيكي با عمل جراحي درون كره چشم كاشته مي شود. تكنيك هاي پيشرفته اين روش را موفقيت آميز كرده است. 2-كاشت عدسي انعطاف پذير( تاشو) در اين روش يك برش جراحي كوچك مورد نياز بوده و نتايج بينايي فوق العاده اي بدنبال دارد و آخرين دستاورد در تكنيك لنزگذاري مي باشد. از اين نوع عدسيها بعد از جراحيهاي آب مرواريد به روش فيكو استفاده مي شود. 3- عينك هاي كاتاراكت كاشت عدسي داخل چشمي عدسيهاي داخل چشمي بهترين كيفيت بينايي را فراهم كرده كه با عينك¬هاي شيشه¬اي كاتاراكت امكانپذير نبود.. با لنزهاي اتاقك خلفي چشم كه بعد از عمل خارج كردن كاتاراكت به شيوه خارج كپسولي ميكروسكپي در اتاقك خلفي جاگذاري مي شود، نتايج بينايي عالي است.اين عدسيها در بزرگسالان و كودكان بطور موفقيت آميزي بكار برده شده است. عوارض بحر حال، گاهي عوارضي در جراحي كاتاراكت وجود دارد. افزايش فشار داخل چشمي (گلوكوم)التهاب (ايرتيس)ممكنست اتفاق بيفتد، ضخيم شدن و كدر شدن كپسول خلفي نيز ممكنست ماهها و يا سالها بعد از عمل جراحي اتفاق افتد كه منجر به اختلال بينايي شود خوشبختانه ، اين عارضه با انجام درمان ليزري بصورت سرپايي بهبود مي يابد. كاتاراكت يك فرم قابل درمان از نابينايي است. با مراقبت صحيح چشم و درمان ، بيمار مبتلا به كاتاراكت لازم نيست كه ترس از نابينايي داشته باشد. نويسنده: مژگان بهشيد- كارشناس ارشد پرستاري داخلي جراحي با تشكر از آقاي دكتر داوود قره باغي مديرمحترم گروه تخصصي چشم