بررسی شيوع و شدت عيوب انکساری در مراجعين به يک کلينيک اپتومتری از سال 71 لغايت 77 در شهرستان اردبيل

نويسنده: فريبااحمدی –اپتومتريست و مدرس دانشگاه علوم پزشکی اردبيل

آدرس : اردبيل- راه دانشگاه – خيابان شهيد يسری - بالاتر از درياچه شورابيل - کد پستی 56197 - دانشگاه علوم پزشکی اردبيل
تلفاکس 5512010 – 0451
Faribaahmadyopt.@yahoo.com

اين چکيده مقاله حاصل پژوهش و يک مطالعه توصيفی تحليلی است که با توجه به اهميت روزافزون بينائی در عصر ارتباطات و رايانه و به منظور بررسی شيوع و شدت عيوب انکساری در مراجعين به مرکز اپتومتری پژوهشگر در طی 7 سال (71 لغايت 77) انجام گرديده است.نمونه ها شامل 264 پرونده است که مراجعين از شهر، روستاها و يا حومه شهرستان اردبيل بوده و شغل آنها با توجه به نياز آنها به ديد دقيق در دور، نزديک،هر دو ويا هيچکدام متفاوت است.
ابزارگردآوری داده هاابتدا شامل شاخصهای پرونده بيمارو سپس پرسشنامه ای با29 سوال شامل مشخصات دموگرافيک ،شرح حال، نتيجه تستهای سابجکتيو،ابجکتيو تشخيص عمومی و افتراقی می باشد.
برای اجرای اين پژوهش،محقق با استفاده از پرونده های موجود بيماران(13000 مورد)264 نمونه را به روش سيستماتيک منظم انتخاب و از روی سوالات و نتايج معاينات کلينيکی، اطلاعات لازم را استخراج ،پرسشنامه مربوطه را تکميل و با استفاده از نرم افزار آماری spss- winآناليز انجام و سپس نتايج مطالعه مشخص گرديد.
نتايج پژوهش نشان داد که حدود 4/50%از مراجعين زن و 6/49% مرد بوده، بيش از95% نمونه ها از شهر و حدود 4% از روستاها و حومه شهر بودند.اکثريت نمونه ها بين 10 تا 20 سال داشتند و شکايت اصلی بينائی يا c.v.c 3/27% تاری ديد و 25% سر درد بتنهايی يا همراه با ساير علايم بوده و حدود 88% بيماران نيز بدون شکايت خاص بينايی مراجعه کرده بودند.بيشترين طيف مراجعين دانش آموزان با 39% بودند ،از نظر تاريخچه و سوابق قبلی بيماری،(3/88%) سالم بودند 53% قبلا از عينک استفاده می کردند،اکثريت افراد عينکی شماره ای حدود25/0 ± تا 2 ± داشتند (عيب انکساری پايين)،از نظر حدت بينائی(V.A) بيش از 60% ديد قابل قبول در حدود10/7 تا 10/10 بدون عينک داشتند که بااستفاده از عينک ميزان ديد به 36% افت می کرد.
Covertest (تست پوشاندن) در فاصله نزديک حدود 91% مراجعين را بدون انحراف مخفی) orthophoria) و حداکثر فوريا را Exophoria(انحراف مخفی به خارج)برآورد می کند.
ازنظر رتينوسکوپی بيش از43% از بيماران دارای عيب انکساری(دوربينی يا نزديک بينی) پايين (2- 25/0) و حدود18% نيز همراه با آن استيگماتيسم پايين در محور180 درجه داشتند.تست Subjective نيز نتيجه رتينوسکوپی راتاييد کرد.
در تشخيص عمومی hypermetropia (دوربينی خالص)حدود 2/18% و myopia (نزديک بينی )11% مشخص گرديد در تشخيص افتراقی 2/35% دوربين 3/16% نزديک بين و8/46% آستيگمات بوده اند در تشخيص شدت عيوب انکساری بيش از3/27% را دوربينی پايين و 5/34% را آستيگماتيسم پايين به خود اختصاص داده است.
در 78% موارد لزومی به ارجاع بيماران به ساير مراکز نبوده و حد اکثر ارجاع نياز به مراجعه به پزشک عمومی با 10% موارد و4% نياز به ارجاع به جراح و متخصص چشم داشتند که ارجاع شدند.
حدود 75% از بيماران با عينک تجويز شده توسط اپتومتريست به ديد نرمال 10/7 تا10/10 رسيده و 21% نيز نيازی به تجويز عينک نداشتند.3% از بيماران با وجود تجويز عينک از ديد10/1 تا10/7 اصلاح شده اند.در مجموع 96% با و يا بدون تجويز عينک جديد به ديد 10/7 تا10/10 رسيدند.
برای 29% تجويز عينک برای اولين بار و به صورت undercorrection (کمترين شماره)8% بصورت full correction (اصلاح کامل)انجام شده واکثريت نمونه ها (حدود8/34%)نياز به تعويض عينک داشتند. بقيه موارد نياز به ارجاع، مشاوره،توصيه های بهداشتی لازم،توجيه اطرافيان،تمرينات ارتوپتيک،patch وآمبليوپ تراپی داشتند.برای 4/6% بيماران استفاده از عينک قبلی بهمراه ساير توصيه ها پيشنهاد شد. درافتالموسکوپی بيش از 96% ته چشم نرمال داشته اند.پيشنهاداتی در زمينه لزوم دقت بيشتر و استفاده از refraction در تجويز عينک،انجام معاينات ادواری ومنظم همه افراد بالاخص کودکان و دانش آموزان،لزوم افزايش آگاهيهای بهداشتی(بااستفاده ازرسانه ها) توجيه مربيان ووالدين در جهت ارجاع بيماران مبتلا به سردردجهت معاينات دقيق چشمی ارائه شده است.اين طرح و پژوهش در سال 77 با تائيد شورای پژوهش دانشگاه علوم پزشکی اردبيل شروع و در سال 79 اتمام يافته وتوسط مدير گروه اپتومتری دانشگاه علوم پزشکی شهيد بهشتی ارزيابی وبادرجه بسيارخوب مورد تاييد قرار گرفته است.
واژه های کليدی:دوربينی،نزديک بينی،آستيگماتيسم و عيوب انکساری