فاکتورهای انتخاب فريم
در يک طبقه بندی ساده صورتها به 7 گروه تقسيم می شوند.
1- صورت بيضی که حالت ايده ال صورت است.
2- صورت عمودی که به شکل يک مستطيل عمودی در نظر گرفته می شود.
3- صورت گرد که نسبت به صورت بيضی حلقوی تر است.
4- صورت مربع که صورت اين افراد کوتاهتر از حد طبيعی است.
5- صورت مثلثی که قسمت پايينی صورت پهن تر از بالا است.
6- صورت مثلثی برعکس که قسمت بالايی صورت پهن تر از قسمت پايينی صورت است.
7- صورت لوزی شکل که بخش ميانی صورت از بخش بالايی و پايينی پهن تر است.
روش ديگری که برای تقسيم بندی صورت وجود دارد ترسيم يک صليب است به طوری که اگر صورت را به صورت خطی عمودی رسم کرده و محل ابروها را نيز با خطی افقی مشخص کنيم،يک صليب به دست می آيد.هر چه خط افقی به سمت بالاتر خط عمودی رفته باشد صورت بلندتر به نظر می رسد.
صورت بالانس صورتی است که محل ابروها طوری باشد که يک سوم صورت،بالای ابرو و دو سوم صورت زير ابروها قرار گرفته باشد.برای چنين صورتی عينکهای مختلف ،با مدلهای مختلف،مناسب می باشد.
در انتخاب فريم بايد ابعاد عمودی و افقی فريم،گردی و شکل صورت و رنگ قسمت جلوی فريم در نظر گرفته شود.برای حفظ زيبايی در صورتهای بلند و در صورتهای کوتاهتر بايد عمق عمودی فريم کوتاه باشد و استفاده از فريمهايی با رنگ يکپارچه(SOLID) از درازای صورت می کاهد چرا که ظاهراً خط ابرو را پايين می آورد ولی فريمهايی که به صورت GRADIENT هستند صورت را درازتر نشان می دهد و برای صورت پهن مناسی می باشد فريمهای SEMIRIMLESS يا RIMLESS نيز برای صورتهای پهن کاربرد دارند.
اگر فردی صورت متوسطی داشته باشد فريمی که 36-34 ميليمتر عمق دارد برای او مناسب است ولی يک صورت بلند،فريمی به عمق 40-38 و صورتی کوتاه به فريمی با عمق32-30 ميليمتر نياز دارد.
فاکتور بعدی فک پايين بيمار است.برای بالانس فريم با صورت بهتر است قسمت پايينی فريم با فک يا چانه مطابقت داشته باشد ولی استثنا هم داردمثلاً کسی که صورت مثلثی با قاعده پايين دارد اگر فريمی با RIM تحتانی افقی انتخاب کند فک او پهن تر به نظر می آيد بنابراين بهتر آن است که از فريم غير مربع استفاده کند.
نکته ديگر اينکه قابهای فريم هر چه از دو طرف صورت بيرون بزنند چانه باريکتر به نظر خواهد آمد.بخش بالايی فريم بايد با شکل ابروها هماهنگ باشد.مطلوی اين است که لبه فوقانی RIM قسمت تحتانی ابرو را دنبال کند طوريکه ابروها قابل رويت باشند.
هرچه RIM تحتانی ضخيم و پهن در نظر گرفته شود می توان بوسيله آن چروکهای زير چشم را پوشاند.بطوری که می توان گفت که با خطوط فريم می توان چهره فرد را شاد،غمگين،جدی و ... نشان داد.
رنگ فريم
الف- اگر رنگ فريم از رنگ پوست تيره تر باشد صورت را کوتاهتر نشان می دهد و برعکس فريم با رنگ روشن مخصوص صورتهای کوتاه و پهن است.
ب- هنگام ارائه يک فريم فلزی برای کسانی که موی قرمز،قهوه ای روشن و يا طلايی دارند می توان قاب طلايی را پيشنهاد نمود.
ج- موهای خاکستری يا جوگندمی با فريم نقره ای بيشتر جور در می آيند افرادی که موی مشکی دارند از هر رنگی می توانند استفاده نمايند.
د- قاب تيره لکه های پوست را بيشتر نمايان می سازد و بنابراين در مورد افرادی که ناراحتی پوستی دارند انتخاب مناسبی نمی باشد.
ه- هرچه صورت ظريفتر و کوچکتر باشد برای انتخاب رنگ فريم بايد رنگ روشنتری انتخاب کنيم و قاب هم ظريفتر باشد.
و- هرچه صورت بزرگتر و خشن تر باشد رنگ قاب بايد تيره تر و خود فريم ضخيمتر باشد.

محل اتصال دسته به فريم
هر چه دسته در محل پايين تری متصل شده باشد صورت کوتاهتر به نظر می آيد بنابراين در صورتهای بلند مناسب است.
اگر دسته بالا برود قسمت بيشتری از صورت زير دسته خواهد بودو صورت بلندتر به نظر می رسد در نتيجه،اين فريمها برای صورتهای کوتاه مناسب ترند.
نکته ديگر اينکه هر چه دسته فريم نازکتر باشد صورت بلندتر به نظر خواهد رسيد پس اگر صورت بلندتر باشد بهتر است فريمی با دسته ضخيمتر انتخاب گردد.
صورتهای نامتقارن(ASYMMETRIC)
در اين صورتها يک چشم نسبت به خط ميانی دورتر از چشم ديگر است يا به عبارت ديگر P.D تک چشمی در دو چشم با يکديگر مساوی نيست و يا ممکن است بعضی افراد يکی از چشمهايشان بالاتر از ديگری باشد چنين افرادی عادت کرده اند که سر خود را طوری کج کنند که چشمها در يک راسته قرار گيرند.حال اگر يک فريم را طبق روال طبيعی برای او فيت کنيم فريم روی صورت کج قرار می گيرد.در افرادی که چنين مشکلاتی دارند بهترين راه تجويز فريمی تيره بدون تزئينات اضافی و هيچگونه جلب توجه است چرا که کج شدن آنها هيچ جلب توجه نمی کند و محسوس نيست.
رنگ پوست صورت
پوست روشن،هر رنگی از فريم را می تواند انتخاب کند.
پوست زيتونی می تواند از فريمهای صورتی،قهوه ای،کهربايی و قرمز استفاده کند ولی فريمهای زرد،طلايی و سبز مناسب اين پوست نمی باشند.
سرخ پوستان می توانند فريم سبز،زرد و قهوه ای متاليک استفاده کنند و رنگ صورتی،نارنجی و قرمز مناسب آنها نيست.
تيره پوستان می توانند صورتی،قهوه ای روشن و قرمز کهربايی انتخاب کنند و رنگ مشکی،خاکستری،قهوه ای تيره و متاليک مناسب آنها نيست.
شکل پل فريم و بينی افراد
اندازه ظاهری بينی بستگی به ميزان قابل رويت بينی در زير پل فريم دارد.برای بلندتر نشان دادن بينی بايد از قابی استفاده نمود که بخش بيشتری از بينی را نشان دهد.پلهای ميله ای و سوراخ کليدی از اين نوع هستند.بيماری بافيت پل دو ميله ای اگر بينی کوچکی داشته باشد بينی او کوچکتر به نظر خواهد آمد.
پل سوراخ کليدی اگر رنگ تيره داشته باشد بينی را بلندتر نشان خواهد داد. کسی که می خواهد از پل سوراخ کليدی استفاده کند در صورتيکه بينی بلند داشته باشد بايد از رنگ روشن استفاده نمايد.اين پل برای سياه پوستان وآسيائيان بهترازپل زينی است.
پل زينی برای اشخاص با بينی بلند مناسب است و در قسمت پايين تری قرار دارد که هر چه پايين آمدگی بيشتر باشد بينی کوتاهتر به نظر می رسد.پل زينی روشن برعکس پل زينی تيره،بينی را بلندتر نشان می دهد.
در بچه ها که بينی کوتاه دارند بهتر است پل زينی با رنگ روشن استفاده شود که اگر يک روکش رنگی از روی پل در طول فريم در قسمت RIM فوقانی امتداد يافته باشد ظاهر بينی بلندتر به نظر خواهد رسيد.
نقش فاصله بين مردمکی در انتخاب فريم
افرادی که P.D کوچک دارند بايد فريمی با پل روشن و دسته های بدون تزئين استفاده کنند. پل رنگی SOLID چشمها را از هم جدا و ظاهر چشمها را منحرف نشان می دهد پس بهتر است اگر از فريم با پل رنگی استفاده می کنيم اين پل باريک باشد.
در افرادی که P.D بزرگ دارند بهتر است از پل رنگ SOLID و دسته بدون تزئين استفاده شود زيرا تزئين موجود در دسته منجر به جدا شدن بيشتر چشمها می شود.
شکل صورت(FACE FORM)
رابطه ای بين محل مراکز اپتيکی در فريم و ميزان خميدگی جلوی فريم می باشد اين خميدگی در جلوی فريمFace form نام دارد چرا که دقيقاً با شکل صورت هماهنگ است اين خميدگی هم از نظر زيبايی و هم از نظر اپتيکی مهم است.
اگر اندازهP.D مريض برابرP.Dفريم باشد هيچ خميدگی لازم نيست و فريم مستقيم جلوی صورت قرار می گيرد.
اگر P.Dشخص کمترازP.D فريم باشد،فريم به داخل خم شود تامراکز اپتيکی يکسان شود.
برعکس اگر P.D شخص بيشتر از P.D فريم باشد خميدگی روبه بيرون انجام می گيرد ولی مورد اخير هم از نظر بينايی و هم از نظر اپتيکی معمولاً غير عملی است.
مرکز اپتيکی عدسی نرمال بايد در حد مستقيم سر و فريمی با 8-6 درجه Pantoscopic حدود4-3 ميليمتر زير مردمک باشد.
قانون THUMB
به ازای هر دو درجه Pantoscopic tilt بايد يک ميليمتر مرکز اپتيکی پايين تر از مردمک چشم ها باشد.هنگامی که عدسی فقط برای کار نزديک باشد اين جابجايی کمی بيش از يک ميليمتر خواهد بود.
بيشتر فريمها طوری ساخته شده اند که لبه تحتانی مردمک چند ميليمتر بالای خط Datum است در نتيجه اين مشکل خودبخود حل می شود ولی اين تنها زمانی است که حالت نهايی فريم انتخاب شده روی صورت مريض ملاحظه شده باشد.
در عينکهايی که جدای همين مسايل جابجايی عمودی دارند چنين عمل می کنيم.اگر فريم پلاستيکی باشد بايد آن را گرم کرده و tilt آن را تنظيم نموده طوری که مرکز عدسی از مرکز چرخش چشم عبور نمايد.اگر فريم فلزی باشد بايد آن را به وسيله انبر دست های مخصوص خم کرد.

آقای محمدرضا نظری(اپتومتريست)
مجله اپتومتری سال اول شماره سوم – پائيز 78